Läbensoort 1900 bet 1950

Schaulmeisters un Pastuuren grünnen plattdüütsch‘ Vereins un 1906 den Mäkelborgschen Heimatbund. Dat kümmt in de Mod‘ sick up Verantaltungen mit Brüük un Heimat tau befaten. De "Wrukenwinter" in den I. Weltkrieg 1916/ 17 bringt de Lüüd dortau, in den Sommer 1917 Hungerupstänn‘ tau maken.

In de Weimarer Republik is tau marken, dat de Lüüd in de Stadt nix gägen moderne Kinos, Jazz und Danz hebben. De Heimatvereins träden oewer in för Fürstentru, nationalistischen Spiritismus, Heimatgedöns un ok wissenschaftlich‘ Volkskunn‘.

Ofschonst dat ‘ne Diktatur is, hebben väle wägen ehr säkere Arbeitsstäd‘ nix gägen den Nationalsozialismus. "Germanisch‘ Lichtsehnen" ward mystifiziert.

De välen Doden un de Evakuierung vun de Hamburgers un Berliners, de utbombt sünd, maken de Minschen oewer müür. Sei sünd bang, weiten nich, woans wieder geiht, hopen up dat Enn‘ vun den Krieg. 1945 vermengeliert sick dit allens mit Panik un Gewalt. De Rode Armee plünnert un vergewaltigt väle Frugens, ofschonst dat Straf‘ geef. Dat allens hett de Lüüd traumatisiert.

De Lüüd hebben Hunger un hebben knapp Hüüsung, so sünd de iersten Johren nah den Krieg.

In Stralsund un Griepswold warden kathol’sche Waisenhüüser buugt för de unehelichen Kinner vun de Schnitterdierns. Nieg sünd Kinnerkuren an de Ostseeküst. 1913 ward dat "Kaiser-Wilhelm-Kinnerheim" upmakt för Kinner ut Berliner Schaulen. In Zinnowitz ward ein kathol’schet Verhalungsheim upmakt.

In denn Iersten Weltkrieg warden de Läbensmittel in Ratschionen indeilt. De Kinner hebben tau wenig tau äten. Up Rügen un Usedom warden nah 1918 Kinnerheime mit üm un bi 600 Plätz buugt.

In de Weimarer Republik is tau marken, dat de Lüüd in de Stadt nix gägen moderne Kinos, Jazz und Danz hebben. De Heimatvereins träden œwer in för Fürstentru, nationalistischen Spiritismus, Heimatgedöns un ok wissenschaftlich‘ Volkskunn‘.

Ofschonst dat ‘ne Diktatur is, hebben väle wägen ehr säkere Arbeitsstäd‘ nix gägen den Nationalsozialismus. Dat Seebad Prora ward tau ein NS-Objekt, mit dat de Nazis un ehre Organisatschion "Kraft durch Freude" sick dick daun willen. Œwer de välen Doden in’n Krieg un ok de välen Bomben, de up Stettin, Stralsund, Anklam un Peenemünd‘ follen sünd, maken, dat de Lüüd de Näs vull hebben vun denn Krieg.

1945 vermengeliert sick dit allens mit Panik un Gewalt. De Rode Armee plünnert un vergewaltigt väle Frugens, ofschonst dat Straf‘ geef. Dat allens hett de Lüüd traumatisiert.