Hans Fallada "I cóż dalej, szary człowieku?" ("Kleiner Mann - was nun?")

• Pierwotny tytuł: Der Pumm
• 1932 rok
• okładka: George Grosz
• Rowohlt Verlag
• Wydanie polskie: przeł. Dariusz Guzik. Katowice: Sonia Draga, 2013

10 czerwca 1932 roku ukazała się powieść Hansa Fallady "I cóż dalej, szary człowieku?", która podobnie jak "Bauern, Bonzen und Bomben" (1931) reprezentuje humanistyczne pisarstwo Fallady, jeszcze w Republice Weimarskiej, przedstawione z manierą realizmu magicznego. Po dojściu do władzy narodowych socjalistów Fallada został zmuszony, do zmiany niektórych partii tekstu. Z nazisty Lauterbacha: "który używał swoich łap (i tego co właśnie w nich było) z
niemal artystycznym wyczuciem efektu" i którego "tęsknotę za życiem" zaspokaja fakt, że on "prawie każdej niedzieli, czasem i w dni powszednie (…) bił", zrobił bramkarza piłkarskiego.

Inne fragmenty, takie jak "skłonność Lämmchena do K.P.D." (Niemieckiej Partii Komunistycznej), czy sprawa "wobec antysemitów", zachowano. Jak tłumaczył Fallada swojemu wydawcy Rowohltowi, należały one "do atmosfery książki, do czasu w którym się rozgrywała i w których ją napisano, a poza tym nikomu nie szkodzą."