Skipnavigation Virtuelles Museum zur Geschichte Mecklenburgs und Vorpommerns

Springe direkt zu:

Menü öffnen

1900 - 1950

Bild
Parada wojskowa w Parchim przed Wielką Księżną Aleksandrą, 1910 rok

Duży przemysł stoczniowy przestawia się w 1900 roku na stalowe statki parowe. Powstają szkoły techniczne (Technika). Duże majątki osiągają czołowe miejsca w krajowych rankingach. Turystyka się rozwija. Wraz z wybuchem wojny w 1914 roku zostaje ogłoszony stan oblężenia. W Schwerinie prosperują fabryki samolotów Fokker. Rewolucja listopadowa kończy monarchię w 1918 roku. Powstają Wolne Państwa Meklemburgia-Schwerin i Meklemburgia-Strelitz. Państwo i kościół są oddzielone. Przemysł jest skoncentrowany w pięciu dużych firmach. 43 % ludności pracuje na wsi. W 1929 roku bezrobocie wynosi 14 %.

Uniwersytet otrzymuje nowe budynki szpitalne. Ernst Barlach tworzy swoje główne dzieła w Güstrow.

Od 1932 roku w Meklemburgii rządzi NSDAP. W 1933 roku rozwiązane zostają parlamenty stanowe i następuje zjednoczenie obu państw. Meklemburgia staje się centrum budowy samolotów i od 1942 roku jest coraz częściej bombardowana. Uchodźcy zaczynają napływać do państwa na początku 1945 roku. Liczba ludności podwaja się.

Jesienią roku 1945 następuje likwidacja fabryk zbrojeniowych. W ramach reformy rolnej wywłaszcza się około 4 tys. rolników na rzecz nowej fali młodych rolników. W wyborach państwowych w 1946 roku SED wygrywa niewielką przewagą głosów. W 1950 roku miejsca są rozdzielane przez "Front Narodowy".

Göhren um 1905
Kurort bałtycki Göhren około 1905 roku

Ośrodek przemysłowy w Szczecinie osiąga do 1914 roku czołową pozycję w Niemczech i jest jedynym większym miastem na Pomorzu z 230 000 mieszkańców. Rugia i Uznam stają się ośrodkami wypoczynkowymi z "architekturą uzdrowiskową". Świnoujście jest największym niemieckim kurortem nadbałtyckim z ponad 40.000 gości.

W 1910 roku na wyspie Riems powstaje pierwszy na świecie ośrodek badań wirusologicznych.

Wraz z rozpoczęciem wojny w 1914 roku administrację w Szczecinie przejmuje II Korpus Armijny. Zaopatrzenie w żywność jest przymusowo pozyskiwane. Statki handlowe są konfiskowane lub zatapiane. Przemysł zostaje przestawiony na produkcję wojenną.

W wyniku rewolucji listopadowej w 1918 roku rodzina cesarska zostaje zdetronizowana. W kilku miastach władzę przejmują rady robotnicze, żołnierskie i marynarskie.

Pierwszy "Pomorski Dzień Katolicki" odbywa się w Szczecinie w 1922 roku. Protestanci wybierają "Synod prowincji pomorskiej".

Wielki kryzys uderza w rolnictwo i przemysł. Z czterech stoczni na Pomorzu zachowała się tylko stocznia na Odrze. Stocznia Vulcan zostaje zamknięta w 1927 roku. Rolnicy wielkoobszarowi na Pomorzu posiadają około połowy gruntów rolnych. Pracuje tam 57% mieszkańców. Wiele gospodarstw przeżywa tylko dzięki "Osthilfeprogramm" lub zostaje przeniesionych.

W 1932 roku okręg administracyjny Stralsund zostaje połączony ze Szczecinem. Pomorze głosuje na Hitlera większością 43,1%. Sejm prowincjonalny zostaje rozwiązany w 1933 roku. Uniwersytet zmienia nazwę na "Ernst Moritz Arndt Universität".

Pod koniec 1933 roku w Szczecinie powstaje obóz koncentracyjny. W 1934 roku "Synod Wyznania Protestanckiego na Pomorzu" występuje przeciwko nazistowskiemu stowarzyszeniu pastorów pod przewodnictwem "Niemieckich Chrześcijan". 55 pastorów zostaje aresztowanych. W roku 1938/39 zamyka się szkoły katolickie. W 1940 roku Żydzi z powiatu zostają deportowani do okupowanej Polski i prawie wszyscy zostają zamordowani. Katolicy są prześladowani w 1943 roku w "sprawie szczecińskiej".

Zapora na Rugii i nadmorski kurort Prora stają się nazistowskimi obiektami prestiżowymi. Powstają ośrodki budowy samolotów. Peenemünde staje się centrum technologicznym rakiet wybuchowych. Więźniowie wykonują pracę przymusową we wszystkich fabrykach.

Śmierć i bombardowanie miast prowadzą do zmęczenia wojną. Armia Czerwona w ciągu pięciu dni opanowuje Pomorze Przednie. Około 375 tys. cywilów zostało przesiedlonych. Ponad 80% powierzchni, Szczecin i Świnoujście przypadają Polsce.

"Radziecka Administracja Wojskowa" rządzi za pomocą rozkazów. Administrowanie jest w rękach niemieckich. Meklemburgia-Pomorze Przednie istnieje od 1945 do stycznia 1947 roku.

W 1946 roku Uniwersytet w Greifswaldzie rozpoczyna ponownie swoją działalność.

Fabryki zbrojeniowe zostają zlikwidowane. Artykuły żywnościowe, energetyczne i roboty wodne powracają do normy. Stocznie znów zaczynają działać. Przemysł budowlany dostaje impuls około 1947 roku.

W 1950 roku w ramach reformy rolnej zostaje wywłaszczonych 4 007 gospodarstw. Powstaje 77 178 nowych miejsc pracy dla rolników, z czego połowa dla uchodźców i wypędzonych, oraz osiedla będące ogólną własnością mieszkańców.

Kościoły dążą do wewnętrznej konsolidacji. Uchodźcy zwiększają liczbę katolików na Pomorzu Zachodnim do ok. 100 tys. Ocalali Żydzi tworzą regionalną kongregację.